حجت الاسلام والمسلمین علیرضا پناهیان در کتاب «انتظار عامیانه، عالمانه، عارفانه» می‌نویسد: یکی از علایم ظهور، مطلب مشهور «ظهور عدل پس از فراگیری ظلم و جور» است. در روایات هم داریم که حضرت حجت (عجل الله تعالی فرجه) زمانی ظهور می‌کنند که زمین پُر از ظلم و جور باشد.
وی ادامه می‌دهد: اما تصور عامیانه از این حقیقت، آن است که فکر کنیم صرف به ستوه آمدن مردم از ظلم و یا به اوج رسیدن جور، برای فرج کافی است و به آمادگی مردم برای پذیرش عدالت نیازی نیست. در حالی که در میان مردمی که صرفاً از ظلم خسته شده، اما تحمل عدالت را ندارند، تشکیل حکومت عادلانه ماندگار نخواهد بود.
وی خاطرنشان می‌کند: پس از درک ظلم، باید درک صحیح از عدالت پدید بیاید، اجرای عدالت به معنای واقعی کلمه، مستلزم «فراگیر» و «پایدار» بودن است. فراگیری نه تنها سبب دشمنی‌های فراوان منفعت طلبان و ظالمان کلان می‌شود، بلکه از ناحیه کسانی هم که تحمل از دست دادن منافع اندک خود را ندارند، مورد عناد قرار می‌گیرد. اجرای عدالت در بخشی از امور تنها به روشن شدن نشانی عدالت طلبان حقیقی می‌انجامد که نتیجه طبیعی آن، قرار گرفتن آن‌ها مقابل حملات ناجوانمردانه ظالمان است، همان اتفاقی که در کربلا افتاد. کربلا در حقیقت انتقام از عدالت امیرالمؤمنین علی(علیه‌السلام) بود.
تقابل انتظار با عزلت نشینی
حجت الاسلام والمسلمین محمدصادق کفیل، معاون آموزش و پژوهش بنیاد مهدی موعود (عجل الله تعالی فرجه) با بیان اینکه اصل انتظار حرکت است و منتظران، پویاترین انسان‌ها هستند، می‌گوید: بنابر روایت، منتظر همانند مجاهد است، اما تلاش باید افق داشته باشد؛ زیرا این افق، محور هستی است، حرکت و پویایی بیشتری را می‌طلبد؛ چون دغدغه منتظر، ظهور و زمینه سازی است.
وی بی تفاوتی و عزلت نشینی را از آسیب‌های جدی انتظار برمی‌شمارد و می‌افزاید: عزلت در تقابل با انتظار است، انسان مهدوی با مردم است و می‌کوشد نگاه جامعه را مهدوی کند، بنابراین باید برای عدالت تلاش کند و محور حرکتش ظلم ستیزی باشد، زیرا منتظر، آرمان‌های ظهور را می‌بیند و بر اساس آن‌ها حرکت می‌کند و می‌داند حضرت حجت(عجل الله تعالی فرجه) می‌آیند تا جهان را پُر از عدل کنند؛ از این رو، منتظر عدالتخواه و ظلم ستیز است؛ این را از خود و خانواده‌اش آغاز کرده و در پیوند با جامعه هم طالب و عامل است.
حجت الاسلام والمسلمین کفیل، سکوت و بی تفاوتی مقابل منکرات را از دیگر آسیب‌های جدی انتظار می‌خواند و تصریح می‌کند: شاخصه انتظار، امر به معروف و نهی از منکر است، اگر فرد منتظر مقابل گناهان تسامح و تساهل دارد، باید در انتظار خود تردید کند. دغدغه همه ائمه(علیهم السلام) و انبیا، احیای دین و بسترسازی بوده و خداوند قرآن و عترت را فرستاد تا مردم قیام به عدل کنند و این هدف اصلی امام عصر(عجل الله تعالی فرجه) است.
کارشناس مهدوی با بیان اینکه «پر شدن زمین از ظلم و جور» نشانه ظهور است، ابراز می‌کند: ظهور بر شرایط متوقف است، نه نشانه‌ها و شرط ظهور عدالتخواهی است، نه ترویج گناه و بی تفاوتی مقابل آن. انتظار و زمینه سازی فراتر از دعای «اللهم عجّل لولیک الفرج» است؛ وقتی دعا می‌کنیم، باید زمینه اجابتش را نیز فراهم کنیم.
وی با بیان اینکه گاه مهدوی بودن را به ملاقات با امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) محدود می‌کنیم، می‌افزاید: مهم‌تر از ملاقات، ظهور حضرت حجت (عجل الله تعالی فرجه) است، حتی در برخی دعاها هم که این ملاقات مطرح می‌شود، به سرعت برای فرج دعا می‌کنیم، چنانکه در دعای ندبه می‌خوانیم: «مَتى تَرانا وَنَراكَ وَ قَدْ نَشَرْتَ لِواءَ النَّصْرِ».
حجت الاسلام والمسلمین کفیل تأکید می‌کند: ظهور بیشتر به جامعه منتظر نیاز دارد و افراد باید حرکت جمعی داشته باشند؛ مانند انقلاب اسلامی که زمینه ساز ظهور است. امام راحل در ایجاد انقلاب حرکت فردی نکرد؛ انتظار یعنی جمع گرایی، یکدلی و همدلی و امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) محور اتحاد و همدلی است.
«انتظار» به زندگی جهت می‌دهد
حجت الاسلام والمسلمین سیدحسین مؤمنی، استاد حوزه علمیه قم نیز با بیان اینکه بنابر فطرت، انتظار به زندگی بشر جهت می‌دهد، می‌گوید: یعنی انسان با انتظار در هر امری انگیزه و امید می‌یابد، برای مثال مادری که در انتظار تولد فرزندش است؛ سربازی که در انتظار پایان دوران خدمت است، انگیزه و امید و نشاط دارند، اما مقطعی و گذرا.
حجت الاسلام مؤمنی درباره ویژگی‌های انتظار تأکید می‌کند: متأسفانه، بعضاً در برخی برنامه‌ها و کارهای منتسب به امام زمان(عجل الله تعالی فرجه)، الفاظی استفاده می‌شود که برای مردم قابل درک و فهم نیست، اما با بیان نورانی امام صادق(علیه السلام) ویژگی‌های انتظار درک می‌شود که فرمودند: «اگر کسی می‌خواهد یار امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) شود، باید این کارها را انجام دهد: روحیه انتظار در او به وجود بیاید و مکارم اخلاق در او متجلی شود.»
وی با بیان اینکه برخورد سطحی و ادعای اعتقاد به انتظار کافی نیست، ابراز می‌کند: روحیه انتظار باید به صورت عملی در مردم تجلی یابد و سخنان و درخواست‌های حضرت سرلوحه کار باشد.
مدرس حوزه علمیه ادامه می‌دهد: متأسفانه، جامعه ما به سوی بدحجابی می‌رود، حتی در شهرهای مذهبی هم وضعیت نگران کننده است و محیط برای بانوان محجبه نیز امن نیست؛ دختران محجبه در دانشگاه‌ها مسخره می‌شوند! مسؤولان هم گاه غفلت دارند، بنابراین یک فرد منتظر باید برای رفع این مشکلات اقدام کند.
حجت الاسلام مؤمنی با اشاره به سخن رهبری مبنی بر آنکه انتظار فرج یک عمل است، تأکید می‌کند: تقوی باید در جامعه منتظر متجلی و اهتمام به نماز در حدی باشد که جرأت ارتکاب علنی گناه از بین برود؛ اخلاقیات باید در جامعه عینیت بیابد، مردم به یکدیگر رحم کنند، نه اینکه در شهرهای کلان با پدیده «پدر و مادر سرراهی» و رها کردن والدین بیمار در خیابان‌ها مواجه شویم!
بنابر گفته حجت الاسلام مؤمنی، آیه 41 سوره مبارکه حج(منتسب به حکومت عدل مهدوی) چهار نشانه جامعه منتظر را اعلام می‌کند: اقامه نماز، دادن صدقات و دستگیری از نیازمندان و پرداخت واجبات مالی، امر به معروف و نهی از منکر که متأسفانه نه تنها به آن اهتمامی نیست، بلکه به جای بازداشتن افراد از منکرات، زمینه گناه و حرکت به این سمت نیز فراهم می‌شود.
نظر شما